گروه‌های خونی چه هستند؟

با وجود اینکه خون در تمام افراد از اجزاء پایه مشابهی تشکیل شده است اما می‌تواند تفاوت‌های بسیاری نیز داشته باشد؛ برای مثال ما هشت گروه خونی متفاوت داریم و اینکه خون یک فرد متعلق به کدام گروه باشد بسته به ژن‌هایی دارد که او از والدینش به ارث برده است.
در محل دلخواهتان و بدون مراجعه به آزمایشگاه، آزمایش خون بدهید.
اکثر افراد چیزی حدود 4 تا 6 لیتر خون در بدن خود دارند؛ خون شامل سلول‌های یا گلبول‌های مختلفی است که در یک محیط مایع به نام پلاسما معلّق می‌باشند:
•    گلبول‌های قرمز وظیفه اکسیژن‌رسانی و خروج کربن‌دی‌اکسید از بافت‌های مختلف را بر عهده دارند.
•    گلبول‌های سفید وظیفه حفاظت از بدن در برابر عوامل بیگانه و عفونت را بر عهده دارند.
•    پلاکت‌ها در فرایند لخته‌سازی خون ایفای نقش می‌کنند.
•    مایع پلاسما نیز محیط مناسب برای معلق بودن این سلول‌ها را فراهم می‌کند و از پروتئین‌های مختلف و املاح تشکیل شده است.
چیزی که خون یک فرد را از خون فردی دیگر متمایز می‌کند، ترکیب بخصوص مولکول‌های پروتئینی خون این افراد – یعنی آنتی‌ژن‌ها و آنتی‌بادی‌ها – می‌باشد.
آنتی‌ژن‌ها مولکول‌های پروتئینی هستند که در سطح گلبو‌ل‌های قرمز خون قرار دارند و آنتی‌بادی‌ها نیز مولکول‌های پروتئینی هستند که در مایع پلاسما معلق می‌باشند.
ترکیب آنتی‌ژن‌ها و آنتی‌بادی‌ها در خون یک فرد، اساس تعیین گروه خونی وی به شمار می‌آید.

گروه‌های خونی متفاوت
تا به امروز هشت گروه خونی متفاوت در افراد شناسایی شده‌اند:
A مثبت: این گروه خونی یکی از معمول‌ترین گروه‌های خونی در میان افراد می‌باشد. اهدای خون توسط فردی با این گروه خونی تنها به افرادی که در گروه خونی A مثبت یا AB مثبت قرار دارند امکان‌پذیر است.
A منفی: این گروه خونی نادر است و افراد دارای این خون می‌توانند به تمام افرادی که متعلق به گروه‌های خونی A و AB هستند خون اهداء کنند.
B مثبت: این گروه خونی نیز تقریباً از گروه‌های خونی نادر به حساب می‌آید ( 8.5% ) و اهدای خون توسط افراد متعلق به این گروه خونی تنها افرادی که گروه‌های خونی B مثبت و AB مثبت دارند امکان‌پذیر است.
B منفی: افراد دارای این گروه خونی بسیار نادر ( 1.5% ) می‌توانند به تمام افرادی که گروه‌های خونی B و AB دارند، خون اهداء کنند.
AB مثبت: افراد دارای این گروه خونی نادر ( 3.4% ) می‌توانند دریافت کننده پلاسما یا خون کامل از تمامی گروه‌های خونی باشند و به عنوان گیرندگان عمومی شناخته می‌شوند.
AB منفی: این گروه خونی نادرترین گروه خونی به حساب می‌آید – تنها 0.6% از افراد در ایالات متحده متعلق به این گروه خونی می‌باشند. افراد دارای این گروه خونی به عنوان دهندگان عمومی پلاسما شناخته می‌شوند، زیرا دریافت پلاسما از طرف این افراد توسط افراد دیگر امکان‌پذیر است.
O مثبت: این گروه خونی یکی از رایج‌ترین گروه‌های خونی به حساب می‌آید ( 37.4% ). اهدای خون توسط افراد دارای این گروه خونی، به تمام افرادی که گروه‌های خونی مثبت دارند امکان‌پذیر است.
O منفی: افراد دارای این گروه خونی نادر ( 6.6% ) می‌توانند به تمام افراد دیگر، بدون اینکه مشکلی پیش بیاید، خون اهدا کنند.
ما چهار دسته اصلی گروه‌های خونی داریم که بر اساس حضور دو آنتی‌ژن بخصوص در خون مشخص می‌شوند: آنتی‌ژن A و آنتی‌ژن B. پزشکان به این سیستم گروه‌بندی خون، سیستم ABO می‌گویند.
گروه‌های خونی A دارای آنتی‌ژن‌های A و آنتی‌بادی‌های B هستند.
گروه‌های خونی B دارای آنتی‌ژن‌های B و آنتی‌بادی‌های A هستند.
گروه‌های خونی AB تنها آنتی‌ژن‌های A و B را دارند و هیچ آنتی‌بادی علیه این دو آنتی‌ژن در خونشان وجود ندارد.
گروه‌های خونی O برعکس گروه‌های خونی AB هیچ آنتی‌ژنی ندارند ولی علیه هر دو آنتی‌ژن مذکور آنتی‌بادی تولید می‌کنند.
سومین آنتی‌ژن بخصوصی که در خون وجود دارد فاکتور Rh می‌باشد. گروه‌بندی خون افراد بر اساس این آنتی‌ژن با وجود ( یعنی Rh+ یا مثبت ) یا عدم وجود ( یعنی Rh- یا منفی ) آن مشخص می‌شود.

اهمیت گروه خونی:

گروه‌های خونی اولین بار توسط کارل لنداشتاینر – دانشمند اتریشی – در سال 1901 میلادی شناسایی شدند. پیش از کشف گروه‌های خونی، پزشکان بر این گمان بودند که خون تمام افراد مشابه یکدیگر می‌باشد، بنا بر این بسیاری از افراد به دلیل انتقال خون نامناسب جان خود را از دست می‌دادند.
امروزه متخصصین می‌دانند که در صورت ترکیب خون افرادی با گروه‌های خونی متفاوت، خون این افراد می‌تواند آگلوتینه شده و منجر به مرگ فرد دریافت‌کننده خون شود. این امر به این دلیل است که فرد دریافت‌کننده خون می‌تواند در خون خود، علیه آنتی‌ژن‌های روی سطح گلبول‌های قرمز خون فرد اهداءکننده آنتی‌بادی داشته باشد و اتصال این آنتی‌بادی‌ها با آنتی‌ژن‌های مذکور می‌تواند باعث ایجاد یک واکنش سمی شود.
برای اینکه فرایند اهدای خون ایمن و موثر واقع شود، لازم است که گروه‌های خونی افراد اهداء‌کننده و گیرنده با یکدیگر مطابق داشته باشند. افرادی که دارای گروه خونی A می‌باشند به راحتی می‌توانند از افرادی که دارای گروه‌ خونی مشابه هستند خون دریافت کرده و افرادی که دارای گروه خونی B هستند نیز به همین شکل می‌توانند از افراد دارای گروه خونی مشابه خود؛ بدون اینکه خطری متوجه‌شان شود، خون دریافت کنند.
بهترین حالت برای اهدای خون این است که فرد اهداءکننده و گیرنده دارای گروه‌های خونی مشابه باشند و گروه‌های خونی آنها در طی فرایند کراس مچ ارزیابی شده باشد؛ با این وجود برای اهدای خون لازم نیست که خون این افراد کاملاً مشابه یکدیگر باشد و همینکه گروه‌های خونی آنها با هم تطابق داشته باشد کافی است.

بهترین گروه‌های خونی برای اهدای خون
گروه خونی O منفی به عنوان ایمن‌ترین گروه خونی قابل اهداء در شرایط اورژانسی یا محدودیت در حجم خون دارای گروه خونی مشابه در دسترس، به حساب می‌آید؛ این موضوع به این دلیل است که افراد دارای گروه خونی O منفی در خونشان هیچگونه آنتی‌بادی علیه آنتی‌ژن‌های A، B یا Rh ندارند.
افرادی که متعلق به گروه خونی O منفی می‌باشند به عنوان دهندگان عمومی خون شناخته می‌شدند زیرا در گذشته اعتقاد بر این بود که این افراد می‌توانند به تمام افراد دیگر، بدون اینکه خطری متوجه حال آنها شود، خون اهداء کنند؛ اما امروزه متخصصین به این نتیجه رسیده‌اند که اهداء خون از طرف افراد دارای این گروه خونی نیز می‌تواند خطرات بخصوص خودش را داشته باشد.

رژیم غذایی مخصوص گروه‌های خونی بخصوص
در دهه گذشته ادعاهایی مبنی بر اینکه افراد دارای گروه‌های خونی متفاوت می‌توانند با داشتن رژیم‌های غذایی بخصوص خطر ابتلاء به بیماری‌های بخصوصی را در خود کم کرده و سلامت خود را بهبود بخشند، مطرح شده است؛ این ادعاها هیچ پایه و اساس علمی نداشته و تا به امروز هیچ ارتباط علمی بخصوصی میان گروه‌های خونی مختلف و رژیم‌های غذایی بخصوص یافت نشده است.